Transformatieve mediation dialoog
Transformatieve Mediation is een vorm van mediation die werd geïntroduceerd door Robert A. Baruch Bush en Joseph P. Folger met de publicatie van hun boek The Promise of Mediation (1994, The institute for the Study of Conflict Transformation, ISCT). In Nederland hebben transformatieve mediators zich verenigd in de Stichting Het Transformatieve Model, gelieerd aan het ISCT.
De Transformatieve Conflict Theorie ziet een conflict als een tijdelijke crisis in de menselijke communicatie en interactie. Het uitgangspunt is dat mensen in staat zijn om zelf te bepalen wat goed voor hen is. En dat het een basisbehoefte van mensen is om in verbinding te staan met anderen. De transformatieve mediator laat om die reden de regie in een mediation optimaal in handen van partijen. Hierdoor komen zij tot een uitkomst die door hen zelf is aangedragen en daardoor de grootst mogelijke houdbaarheid heeft.
HET TRANSFORMATIEVE MODEL VAN BUSH & FOLGER
In de transformatieve aanpak ondersteunt de mediator conflictpartijen in het verbeteren (‘transformeren’) van hun communicatie:
– van destructief naar constructief en
– van negatief naar positief.
Twee begrippen staan daarin centraal:
Empowerment: het in je eigen kracht komen, duidelijk, helder, besluitvaardig en autonoom worden.
Recognition: het open staan voor de ander, het gezichtspunt van de ander horen en zien.
Bijv. in het begeleiden van ouderschap, ouder intentie beschouwt men het evenwicht in het gesprek als eigen aan de dialoog. Alle partijen komen evenwaardig aan bod en hebben de kans hun standpunt of gevoelens naar voren te brengen. In de regel is een dialoog ook verrijkend, omdat men van de ander iets leert of omdat er de tijd is genomen goed naar elkaar te luisteren. Om dit aspect van uitdrukkelijk naar elkaar te luisteren te benadrukken gebruikt men in echtpaar begeleiding de techniek van contemplatieve dialoog. Hier vraagt men elke gesprekspartner expliciet samen te vatten wat hij of zij gehoord heeft van de ander alvorens zelf te reageren. Een doorgedreven vorm van actief dus.
Bij het actief luisteren gaat de luisteraar expliciet na of hij de boodschap (inhoud én gevoel) van de spreker begrepen heeft. Het doel van actief luisteren is wederzijds contact te verbeteren. Vooral het gevoel echt begrepen te worden, zonder meteen beoordeeld te worden is belangrijk.
Actief luisteren is een gestructureerde manier van luisteren en reageren en legt de aandacht op de spreker. Hierbij is het belangrijk het eigen referentiekader en de daarbij behorende oordelen uit te schakelen en het gedrag en de lichaamstaal te observeren. Na het gezegde kan de luisteraar de woorden van de spreker parafraseren, ook eenvoudigweg noemen wat gezegd is. De luisteraar hoeft het geeneens eens te zijn met de spreker. In emotioneel (vreugde, angst, boosheid, verdriet) geladen communicatie kan de actieve luisteraar zich richten op de gevoelens, door bijvoorbeeld de onderliggende emotie te beschrijven (je lijkt kwaad van binnen of je lijkt gefrustreerd te zijn) en blijft bijvoorbeeld een letterlijke herhaling of parafrase achterwege.
Mensen in een conflict spreken elkaar vaak tegen, waarbij de geldigheid van de stellingname van de ander ontkend wordt. Hierdoor raakt iemand in het defensief en valt bijvoorbeeld fel uit of trekt zich terug. Andersom, kan iemand vernemen dat de andere het gedeeltelijk begrijpt en kan er een sfeer ontstaan, waarin de mogelijkheid van samenwerking en het oplossen van het conflict vergroot wordt.
Actief luisteren wordt in verschillende situaties gebruikt, zoals bij personeelsgesprekken, counseling, in interviews en ook in allerlei andere settings waar begrip opgebouwd heeft te worden. Voordelen van actief luisteren zijn dat mensen meer voor andere meningen openstaan, misverstanden uit de weg gaan, conflicten oplossen en vertrouwen opbouwen.
Actief luisteren is o a een van de belangrijkste onderdelen geworden in de opvoedings- en communicatiemethode.